Skip to main content

Disa fakte interesante për planetet e sistemit diellor


Planetet janë trupa qiellor qe sillen rreth boshtit te vetë dhe rreth një ylli nga i cili  marrin driten dhe nxehtesin.
Sistemi i jon diellor numron 8 planet, të cilet rrotullohen rreth yllit (diellit),
planetet e sistemi diellor te radhitur sipas largesisë nga dielli
Merkuri, Venera,Toka, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani, Neptuni



Mërkuri është planeti me i afert me diellin njekohesishtë edhe  planeti me i vogel në sistemin ton diellor. merkuri kryen orbitën rreth diellit një here në 88 ditë, duke kompletuar tre rrotullime rreth aksit në cdo dy orbita. merkuri nuk ka pothuajse fare atmosferë  për ta mbajtur nxehëtsinë, siperfaqja e ti perjeton ndryshimet me të medha te temperatures nga te gjithe planetet e tjere duke filluar nga -170 C gjate nates deri ne +430 C gjatë ditës ne disa zona ekuatoriale.

Venera eshte planeti i dyte me radhitje nga djelli, qe e orbiton ate ne cdo 224,7 dite toksore. pas henes, eshte objekti me i shendriteshem natyror ne qiellin e nates, per shkak se venera eshte planet i mbrendshem ai kurr nuk largohet shum nga dielli, venera eshte planeti me i afert me token njekohesisht planeti me madhesi me te afert me token, por na shaqet shum me i ndryshem se toka ne aspekte tjera, ai ka atmosferen me te dendur se 4 planetet shkemborë, presioni atmosferik eshte 92 here me i madhe se ai i tokes.

Toka është planeti i tret me radhitje nga dielli, orbita e tokës rreth diellit sgjatë plot 365 ditë, 71% e siperfaqes se tokes eshte e mbuluar me ujë, temperatura me e lart e kapur ndonjehere ne toke eshte +57.8C ndersa me e uleta -89C, toka ka nje hënë, 7 kontinente, 4 oqeane, mes 7 dhe 8 miliard banorë, vendi i vetem qe ka kushtet per jete.

Marsi  eshte planeti i 4 me radhitje nga dielli dhe i 7 me madhesi, diellin e orbiton per 687 dite te tokes, temperaturat ne mars janë prej -87 deri ne -5 por është e ndryshushme gjatë stineve,
forca e rendeses në mars është 38% e asaj te tokes ne nivelin e detit,marsi ka dy hëna, anija e parë qe vizitoj marsin është mariner 4 ne vitin 1965.

Jupiteri është planeti i 5 me radhitje nga dielli dhe me i madhi nga gjithë të tjeret ne rrugen e qumshtit, jupteri është planet i gazet dhe  objekti i 4 qe ndriqon ne qiell pas diellit, hënës dhe veneres. ky gjigant i gazet nuk ka siperfaqe te ngurtë ashtu si te gjithë planetet e tjerë qe janë te gazet,

Saturni, planeti i 6 me largesi nga dielli i cili është planeti i dyt me madhesi pas jupiterit, saturnit i duhen 29.5 vite per ta kryer nje rrotullim rreth diellit, dita ne këtë planet sgjate vetem 10.8 orë, duhet theksuar se qe periudha rrotulluse nuk eshte e njejte, kjo mvaret nga shpejtesie e rrotullimit te radiovaleve te leshuara nga planeti,  planeti i vetem ne sistemin diellor qe ka dendesin me te vogel se uji me 0.69 g\cm3. unazat e saturnit janë sistemi i unazave me i gjere nga secili planet ne sistemin diellor.


Urani është planeti i 7 nga dielli dhe i 3 me madhesi, urani eshte me i amdh ne diameter por me i vogel me pesh se neptuni, uranit i duhen 84 vite qe ta kompleton nje rrotullim rreth diellit ndersa 17,2 orë reth vete, urani u zbulua me 13 mars te vitit 1781,  si planetet e tjera me perberje gazi urani ka grupe te reve te cilat ecin me nje shpejtesi ekstreme.

Neptuni, planeti i 8 dhe i fundit ne sistemin ton diellor, neptuni eshte 17 here me i madh se masa e tokes, neptuni u zbulua me 23 shtator 1846, gjithashtu eshte planeti i pare i cili eshte gjetur me parashikim matematikor ndryshe nga planetet tjere te cilet jane zbuluar me anë te veshgimit empirik.
fakte shkencore








Popular posts from this blog

ZBULIMI I AUSTRALISË

Australia njihet si tokë e re sepse u zbulua vonë. Emri i saj rrjedhë nga fjala latine ‘‘terra australis‘‘ që do të thotë tokë e jugut. Australia është kontinenti më i vogël ndërmjet Oqeanit Indian në perëndim dhe Oqeanit Paqësor në lindje që e tëra shtrihet në hemisferën jugore. Njëherit është kontinenti më i vogël i tokës me 7.6 milion km² dhe ka një gjatësi lindje-perëndim 4100 km, dhe gjerësi veri-jug 3200 km.  Në hartat e ptolomeut, kontinenti i Australisë figuron si ‘’Terra incognita’’ (tokë e panjohur). Gjatë viteve 1801-1803, Methju Flinders dëshmon se kjo tokë është kontinent i ri dhe për herë të parë këtë tokë të madhe në mes dy oqeaneve dhe katër deteve e quajti Australi. Të parët që shkelën tokën e Australisë ishin spanjollët dhe portugëzët në shkë XVII. Më 1770 brigjet lindore të Australisë i shpalli toka të Mbretërisë Angleze Xhejms Kuk. Tetë vjet më vonë në zonën e Sidnejit të sotëm u themelua kolonia e parë angleze. Në shek XIX u zbuluan rezerva të shumta të ar

RRYMA E GOLFIT

Rryma e Golfit formohet në Gjirin e Meksikës dhe Detin e Karaibeve. Pasi del nga gjiri rrjedh në drejtimin verilindor rreth brigjeve të Floridës. Përafërsisht në gjerësinë gjeografike veriore 40° merr drejtimin kah Evropa, dhe perej këtu quhet Rryma e Verilindore, të cilën e sjellin erërat perëndimore. Kjo rrymë pasi arrin te ujëdhesat britanike, degëzohet në tri drejtime. Njëri drejtim shkon kah jugu, drejtimi i dytë shkon kah verilindja, në pjesët jugore të Islandës, deri në gjerësinë gjeografike 60°, dhe për këto gjerësi paraqet burimimn kryesor të ngrohtësisë. Drejtimi i tretë rrjedh pranë brigjeve perëndimore të Siujëdhesës Skandinave me emrin Rryma Norvegjeze, dhe uji gjatë dimrit është 8°C. Uji i kësaj rryme arrin deri te Deti Barenc dhe quhet Rryma Nordkape. Në këtë pjesë uji gjatë dimrit ka temperaturë 4°C. Kjo rrymë ndikon në klimën e Evropës Veriore dhe Siujëdhesës Kola në të cilën gjendet porti Murmansk, i cili edhepse gjendet në gjerësinë gjeografike 69°, uji i