Skip to main content

SHTETET ME VIJEN MË TË GJATË BREGDETARE

Bregdeti paraqet vijën e kontaktit mes detit dhe tokës. Bregdeti mund të jetë i zhvilluar që paraqitet me shumë ujëdhesa, siujëdhesa, gjire, ngushtica, kepe etj., dhe i pazhvilluar kur është me më pak ujëdhesa, siujëdhesa gjire etj. Përkatësisht matet në bazë të gjatësisë së vijës bregdetare.
Shtetet me gjatësinë më të madhe të vijës bregdetare janë:
1 Kanada është shteti me vijën më të gjatë bregdeatre në botë me 202 080 km gjatësi. Kjo pak shumë arsyetohet me me madhësinë e shtetit e cia është në vendin e dytë. Mirëpo nëse e krahasojmë me shtetet që kanë madhësi të njejtë Kanada ka vijën shumë më të gjatë.

2 Indoneza është shteti i dytë për nga vija bregdetare me 54 712 km përkundër madhësisë së shtetit e cila gjendet në vendin e 14. Këtë ja mundësojnë mbi 18 mijë ujdhesat e saj, ku disa prej tyre janë ujëdhesat më të mëdha në botë.

3 Rusia është e shkëputur dhe gjendet shumë largë nga vendet tjera për nga sipërfaqja me 17 milion km². mirëpo përkundër kësaj ajo gjendet vetëm në vendin e tretë për nga gjatësia e vijës bregdetare me 37 653 km.

4 Filipinet gjenden në vendin e katërtë  me 36 298 km gjatësi të bregdetit përkundër sipërfaqës së vogël. Numri i madh i ujëdhesave ka ndikuar në këtë ku ky vend ka mbi 8200 ujëdhesa.

5 Japonia është shtet i vogël me sipërfaqe nëse i krahasojmë me sumë vende tjera, mirëpo për nga gjatësia bregdetare gjendet e 5ta në botë. Shteti i Japonisë gjendet mbi 6000 ujëdhesa të ciat kanë ndikuar në gjatësinë e vijës bregdetare e cila është 29 751.

6  Australia është shtet kontinent me sipërfaqe mjaft të madhe, përkundër kësaj ajo ka vijë mjaft të shkrutër bregdetare 25 760 km. Bregdeti i saj daohet me numër të vogë të ujëdhesave, gjireve, siujëdhesave etj.

7 Norvegjia dallohet me një bregdet mjaft të zhvilluar me shumë gjire të ngushtë e të gjatë që quhen fiorde. Kjo ka mundësuar që ajo të radhitet në mesin e shteteve me gjatësi më të madhe të bregdetit me 25 148 km.

8 SHBA-të janë shteti i 4 më i madh në botë mirëpo për nga gjatësia e vijës bregdetare gjendet në vendin e tetë. Bregdeti dallohet me numër të vogël ujëdhesave, gjireve etj. gjatësia e bregdetit të saj është 19 924 km.

9 Zelanda e re gjendet në vendin e nëntë  për nga gjatësia e vijës bregdetare me 14 134 km përkundër sipërfaqes së vogël të shtetit prej 270 mijë km² ose e 75ta në botë.

10 Kina është shteti i 10-të për nga gjatësia e bregdetit me 14 500 km gjatësi, edhepse është shteti i tretë më i madh në botë. Bregdeti i saj përfshinë pjesën Lindore dhe Juglindore ku paraqitet një bregdet mjaft i thyer.

Popular posts from this blog

ZBULIMI I AUSTRALISË

Australia njihet si tokë e re sepse u zbulua vonë. Emri i saj rrjedhë nga fjala latine ‘‘terra australis‘‘ që do të thotë tokë e jugut. Australia është kontinenti më i vogël ndërmjet Oqeanit Indian në perëndim dhe Oqeanit Paqësor në lindje që e tëra shtrihet në hemisferën jugore. Njëherit është kontinenti më i vogël i tokës me 7.6 milion km² dhe ka një gjatësi lindje-perëndim 4100 km, dhe gjerësi veri-jug 3200 km.  Në hartat e ptolomeut, kontinenti i Australisë figuron si ‘’Terra incognita’’ (tokë e panjohur). Gjatë viteve 1801-1803, Methju Flinders dëshmon se kjo tokë është kontinent i ri dhe për herë të parë këtë tokë të madhe në mes dy oqeaneve dhe katër deteve e quajti Australi. Të parët që shkelën tokën e Australisë ishin spanjollët dhe portugëzët në shkë XVII. Më 1770 brigjet lindore të Australisë i shpalli toka të Mbretërisë Angleze Xhejms Kuk. Tetë vjet më vonë në zonën e Sidnejit të sotëm u themelua kolonia e parë angleze. Në shek XIX u zbuluan rezerva të shumta të ar

Disa fakte interesante për planetet e sistemit diellor

Planetet janë trupa qiellor qe sillen rreth boshtit te vetë dhe rreth një ylli nga i cili  marrin driten dhe nxehtesin. Sistemi i jon diellor numron 8 planet, të cilet rrotullohen rreth yllit (diellit), planetet e sistemi diellor te radhitur sipas largesisë nga dielli Merkuri, Venera,Toka, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani, Neptuni Mërkuri është planeti me i afert me diellin njekohesishtë edhe  planeti me i vogel në sistemin ton diellor. merkuri kryen orbitën rreth diellit një here në 88 ditë, duke kompletuar tre rrotullime rreth aksit në cdo dy orbita. merkuri nuk ka pothuajse fare atmosferë  për ta mbajtur nxehëtsinë, siperfaqja e ti perjeton ndryshimet me të medha te temperatures nga te gjithe planetet e tjere duke filluar nga -170 C gjate nates deri ne +430 C gjatë ditës ne disa zona ekuatoriale. Venera eshte planeti i dyte me radhitje nga djelli, qe e orbiton ate ne cdo 224,7 dite toksore. pas henes, eshte objekti me i shendriteshem natyror ne qiellin e nates, per

RRYMA E GOLFIT

Rryma e Golfit formohet në Gjirin e Meksikës dhe Detin e Karaibeve. Pasi del nga gjiri rrjedh në drejtimin verilindor rreth brigjeve të Floridës. Përafërsisht në gjerësinë gjeografike veriore 40° merr drejtimin kah Evropa, dhe perej këtu quhet Rryma e Verilindore, të cilën e sjellin erërat perëndimore. Kjo rrymë pasi arrin te ujëdhesat britanike, degëzohet në tri drejtime. Njëri drejtim shkon kah jugu, drejtimi i dytë shkon kah verilindja, në pjesët jugore të Islandës, deri në gjerësinë gjeografike 60°, dhe për këto gjerësi paraqet burimimn kryesor të ngrohtësisë. Drejtimi i tretë rrjedh pranë brigjeve perëndimore të Siujëdhesës Skandinave me emrin Rryma Norvegjeze, dhe uji gjatë dimrit është 8°C. Uji i kësaj rryme arrin deri te Deti Barenc dhe quhet Rryma Nordkape. Në këtë pjesë uji gjatë dimrit ka temperaturë 4°C. Kjo rrymë ndikon në klimën e Evropës Veriore dhe Siujëdhesës Kola në të cilën gjendet porti Murmansk, i cili edhepse gjendet në gjerësinë gjeografike 69°, uji i