Skip to main content

PLANETI MERKUR


Merkuri është panet më i afërm i Diellit dhe njëkohësisht më i vogli në sistemin e tij. Eshtë larg nga Dielli vetëm 58 milionë km, përkatësisht rreth 2,5 herë më afër se Toka. Por, kjo ësthtë latgësia mesatare pasiqë elipsa e Merkurit ka ekscentricitet të madh, që do të thotë se nga Dielli largohet deri në 69,8 milionë km, dhe afrohet deri në 45,9 milionë km. për shkak të distancës relativisht të vogël të Merkurit nga Dielli, ky panet merr sasi të madhe të ngrohtësisë prej Diellit – rreth 7 herë më tepër se Toka.
Përpara është menduar se rotacioni dhe revoucioni i Merkurit zgjasin për kohë të barabartë, por tani dihet se rotacioni i këtij planeti zgjatë 59 ditë, ndërsa revoucioni zgjatë 88 ditë. Në gjysmësferën  e Merkurit të kthyer kah Dielli temperatura është shumë e lartë. Në këtë pjesë temperaturat lëvizin nga 300°C kur është afër Diellit, deri në 420°C kur është më largë tij. Në gjysmën e pandriquar të planetit temperature mesatare është rreth -70°C.
Atmosfera e Merkurit është e rrallë dhe kryesisht përbëhet nga helium dhe neoni, prandaj shtypja është për 1 000 herë më e dobët se në tokë. Në atmosferën e tij nuk ka avull uji, pra nuk ka reshje dhe nuk ka kushte për jetë.
Sipërfaqja e Merkurit neve nga toka na duket me ngjyrë të murrme. Relievin e përbëjnë lartësitë në formë kupave me prejardhje vullkanike, si edhe thellësitë e kratereve të meteorëve që kanë rënë në këtë planet. Për shkak të qarkullimit të tij, ndërmjet Tokës dhe Diellit vjen deri te paraqitja e fazave të Merkurit, ngjashëm me atë të Hënës. Distanca e vogël e Merkurit nga Dielli dhe paraqitja e fazave të tij e pengojnë studimin e hollësishëm të Merkurit, prandaj për këtë planet dimë relativisht pak dhe nuk ka satelit.

Popular posts from this blog

ZBULIMI I AUSTRALISË

Australia njihet si tokë e re sepse u zbulua vonë. Emri i saj rrjedhë nga fjala latine ‘‘terra australis‘‘ që do të thotë tokë e jugut. Australia është kontinenti më i vogël ndërmjet Oqeanit Indian në perëndim dhe Oqeanit Paqësor në lindje që e tëra shtrihet në hemisferën jugore. Njëherit është kontinenti më i vogël i tokës me 7.6 milion km² dhe ka një gjatësi lindje-perëndim 4100 km, dhe gjerësi veri-jug 3200 km.  Në hartat e ptolomeut, kontinenti i Australisë figuron si ‘’Terra incognita’’ (tokë e panjohur). Gjatë viteve 1801-1803, Methju Flinders dëshmon se kjo tokë është kontinent i ri dhe për herë të parë këtë tokë të madhe në mes dy oqeaneve dhe katër deteve e quajti Australi. Të parët që shkelën tokën e Australisë ishin spanjollët dhe portugëzët në shkë XVII. Më 1770 brigjet lindore të Australisë i shpalli toka të Mbretërisë Angleze Xhejms Kuk. Tetë vjet më vonë në zonën e Sidnejit të sotëm u themelua kolonia e parë angleze. Në shek XIX u zbuluan rezerva të shumta të ar

Disa fakte interesante për planetet e sistemit diellor

Planetet janë trupa qiellor qe sillen rreth boshtit te vetë dhe rreth një ylli nga i cili  marrin driten dhe nxehtesin. Sistemi i jon diellor numron 8 planet, të cilet rrotullohen rreth yllit (diellit), planetet e sistemi diellor te radhitur sipas largesisë nga dielli Merkuri, Venera,Toka, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani, Neptuni Mërkuri është planeti me i afert me diellin njekohesishtë edhe  planeti me i vogel në sistemin ton diellor. merkuri kryen orbitën rreth diellit një here në 88 ditë, duke kompletuar tre rrotullime rreth aksit në cdo dy orbita. merkuri nuk ka pothuajse fare atmosferë  për ta mbajtur nxehëtsinë, siperfaqja e ti perjeton ndryshimet me të medha te temperatures nga te gjithe planetet e tjere duke filluar nga -170 C gjate nates deri ne +430 C gjatë ditës ne disa zona ekuatoriale. Venera eshte planeti i dyte me radhitje nga djelli, qe e orbiton ate ne cdo 224,7 dite toksore. pas henes, eshte objekti me i shendriteshem natyror ne qiellin e nates, per

RRYMA E GOLFIT

Rryma e Golfit formohet në Gjirin e Meksikës dhe Detin e Karaibeve. Pasi del nga gjiri rrjedh në drejtimin verilindor rreth brigjeve të Floridës. Përafërsisht në gjerësinë gjeografike veriore 40° merr drejtimin kah Evropa, dhe perej këtu quhet Rryma e Verilindore, të cilën e sjellin erërat perëndimore. Kjo rrymë pasi arrin te ujëdhesat britanike, degëzohet në tri drejtime. Njëri drejtim shkon kah jugu, drejtimi i dytë shkon kah verilindja, në pjesët jugore të Islandës, deri në gjerësinë gjeografike 60°, dhe për këto gjerësi paraqet burimimn kryesor të ngrohtësisë. Drejtimi i tretë rrjedh pranë brigjeve perëndimore të Siujëdhesës Skandinave me emrin Rryma Norvegjeze, dhe uji gjatë dimrit është 8°C. Uji i kësaj rryme arrin deri te Deti Barenc dhe quhet Rryma Nordkape. Në këtë pjesë uji gjatë dimrit ka temperaturë 4°C. Kjo rrymë ndikon në klimën e Evropës Veriore dhe Siujëdhesës Kola në të cilën gjendet porti Murmansk, i cili edhepse gjendet në gjerësinë gjeografike 69°, uji i