Armend Xani

  E mërkurë, 28.3.2001, dita e tretë e zjarrit në ishullin e Samos. Në televizion duken gjuhë zjarri në shpatet e maleve të gjelbëruara si dhe pranë vilave, zjarr që vazhdon edhe natën. Situata mjaft e vështirë, zjarrfikëse e avionë të posaçëm përpiqen ta shuajnë por e pamundur. Një grua e moshuar tregon se ndërsa shikonte flakën në mal, një makinë e ndalur para saje, për fat pa njerëz brenda merr flakë vetiu. Kjo shpjegohet duke u bazuar në Teorinë e Re Gravitacionale (TRG), në lidhjen organike që kanë ngjarje të tilla me tërmetet. Tërmeti i fundit në territorin e Greqisë e ka “gunguar” atë. Efekti minimal në këtë rast do të ishte vijimi i një klime të ngrohtë e pa rreshje. Lëvizja e Polit të Veriut në kuadratin e tij dhe tërmetet e tjera në glob këtë radhë kanë shtuar tintën (rezultanten e disa vetive) e veprimit në Ballkan, ku territori më i ndjeshëm është Greqia. Ndodh kështu katastrofa e lentes ajrore. Me qenë se TRG konsideron si shkak të këtyre zjarreve të mëdhenjë veprimin

What's the matter with the Bullet Cluster? This massive cluster of galaxies (1E 0657-558) creates gravitational lens distortions of background galaxies in a way that has been interpreted as strong evidence for the leading theory: that dark matter exists within. Different recent analyses, though, indicate that a less popular alternative -- modifying gravity-- could explain cluster dynamics without dark matter, and provide a more likely progenitor scenario as well. Currently, the two scientific hypotheses are competing to explain the observations: it's invisible matter versus amended gravity. The duel is dramatic as a clear Bullet-proof example of dark matter would shatter the simplicity of modified gravity theories. For the near future, the battle over the Bullet cluster is likely to continue as new observations, computer simulations, and analyses are completed. The featured image is a Hubble/Chandra/Magellan composite with red depicting the X-rays emitted by hot gas, and blue

Image Credit & Copyright: Alessandro Falesiedi https://apod.nasa.gov/apod/ap170112.html Large spiral galaxy NGC 891 spans about 100 thousand light-years and is seen almost exactly edge-on from our perspective. In fact, about 30 million light-years distant in the constellation Andromeda, NGC 891 looks a lot like our Milky Way. At first glance, it has a flat, thin, galactic disk of stars and a central bulge cut along the middle by regions of dark obscuring dust. But remarkably apparent in NGC 891's edge-on presentation are filaments of dust that extend hundreds of light-years above and below the center line. The dust has likely been blown out of the disk by supernova explosions or intense star formation activity. Fainter galaxies can also be seen near the edge-on disk in this deep portrait of NGC 891.

Image Credit: +NASA, +NASA Jet Propulsion Laboratory Caltech, Space Science Institute https://apod.nasa.gov/apod/ap170103.html What do the craters of Saturn's small moon Pandora look like up close? To help find out, NASA sent the robotic Cassini spacecraft, now orbiting Saturn, past the unusual moon two weeks ago. The highest resolution image of Pandora ever taken was then captured from about 40,000 kilometers out and is featured here. Structures as  small as 300 meters can be discerned on 80-kilometer wide Pandora. Craters on Pandora appear to be covered over by some sort of material, providing a more smooth appearance than sponge-like Hyperion, another small moon of Saturn. Curious grooves and ridges also appear to cross the surface of the small moon. Pandora is partly interesting because, along with its companion moon Prometheus, it helps shepherd the particles of Saturn's F ring into a distinct ring.

Image Credit & Copyright: Rogelio Bernal Andreo (Deep Sky Colors) https://apod.nasa.gov/apod/ap170104.html The beautiful Andromeda Galaxy is often imaged by planet Earth-based astronomers. Also known as M31, the nearest large spiral galaxy is a familiar sight with dark dust lanes, bright yellowish core, and spiral arms traced by blue starlight. A mosaic of well-exposed broad and narrow-band image data, this colorful, premier portrait of our neighboring island universe offers strikingly unfamiliar features though, faint reddish clouds of glowing ionized hydrogen gas in the same wide field of view. Still, the ionized hydrogen clouds likely lie in the foreground of the scene, well within our Milky Way Galaxy. They could be associated with the pervasive, dusty interstellar cirrus clouds scattered hundreds of light-years above our own galactic plane. If they were located at the 2.5 million light-year distance of the Andromeda Galaxy they would be enormous, since the Andromeda Gala

Planetet janë trupa qiellor qe sillen rreth boshtit te vetë dhe rreth një ylli nga i cili  marrin driten dhe nxehtesin. Sistemi i jon diellor numron 8 planet, të cilet rrotullohen rreth yllit (diellit), planetet e sistemi diellor te radhitur sipas largesisë nga dielli Merkuri, Venera,Toka, Marsi, Jupiteri, Saturni, Urani, Neptuni Mërkuri është planeti me i afert me diellin njekohesishtë edhe  planeti me i vogel në sistemin ton diellor. merkuri kryen orbitën rreth diellit një here në 88 ditë, duke kompletuar tre rrotullime rreth aksit në cdo dy orbita. merkuri nuk ka pothuajse fare atmosferë  për ta mbajtur nxehëtsinë, siperfaqja e ti perjeton ndryshimet me të medha te temperatures nga te gjithe planetet e tjere duke filluar nga -170 C gjate nates deri ne +430 C gjatë ditës ne disa zona ekuatoriale. Venera eshte planeti i dyte me radhitje nga djelli, qe e orbiton ate ne cdo 224,7 dite toksore. pas henes, eshte objekti me i shendriteshem natyror ne qiellin e nates, per

Në vitin 2022, do të kete një shfaqje spektakolare në qielli. Dy yje do të bashkohen, duke e shtyre gazin e tepert ne nje shperthim te njohur si nje supernova e kuqe. Në një magnitude  2.o, ai do të jetë  i ndritshem sa ylli polar në qiell, dhe do të jetë ylli i tret në shkelqim pas sirius dhe vega. Perplasja që do të ndodhe në konstelacionin e Mjellmas do të jete e dukshem deri në 6 muaj. Kjo eshte mjaft mbreselenese. Por me teper mbreselenese është se ne kurre nuk kemi qenë në gjendje të parashikojme nje nova me përpara. perderisa kësaj radhe Lawrence Molnar, profesor i astronomise dhe fizikes ne kolgjin Calvin , ishte në gjendje per te gjetur nje cift yjesh kaq te cuditshem duke i dhënë një tregues të asaj qe mund te ndodhë. Objektet, i quajtur KIC 9832227, aktualisht eshte në një sistem binar me yllin tjeter. Kontakti binar i referohet dy objekteve që janë në mënyrë të ngushtë duke prekur njeri tjetrin. Objekti u zbulua nga teleskopi Kepler. Rezultati i pritshem është

Kerkimi per planete te reja eshte ketu. Sateliti i studimit te tranzitimit te planeteve i NASA’s ose TESS eshte duke u prodhuar tek NASA.Qe nga leshimi ne 2017,2018 TESS do te identifikoje planetet qe rrotullohen rreth yjeve te ndritshme vetem jashte sistemit tone diellor duke perdorur ate qe eshte njohur si metoda e tranzitimit. Kur nje planet kalon para, ose transiton, yllin e tij mëmë, ajo bllokon pak drite te yllit. TESS do perdori kete teknike per te zbuluar pranine e planeteve dhe te ofroje informacion shtese ne lidhje me ta. TESS do te jete ne gjendje per te mesuar madhesine e planeteve qe sheh dhe se sa kohe i merr atyre per te perfunduar nje orbite. Keto dy pjese te informacionit jane kritike per te kuptuar nese nje planet eshte i afte per te mbeshtetur jeten. Ne krahasim me misionin Kepler, i cili ka kerkuar egzoplanete mijera vite-drite larg nga Toka drejt konstelacionin Mjellma, TESS do te kerkoje per egzoplanete qindra vite-drite ose me pak ne te gjitha drejtimet qe r

Qindra shkencetare nga "Sloan Digital Sky Survey III" bashkepunuan per te krijuar harten me te madhe 3D te Universit, e cila permban 1.2 milion galaktika deri ne 6 miliard vite drite larg. Harta ju mundeson shkencetareve te bejne disa matje precize te energjise se erret qe eshte forca qe po drejton zgjerimin e shpejte te Universit. Nje koleksion artikujsh shkencore qe pershkruajne rezultatet jane derguar per publikim ne revisten shkencore "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society". Te dhenat e mbledhura perbejne vetem nje pjese shume te vogel te Universit dhe ne kete harte vendodhjet e galaktikave paraqiten me pika te ngjyrosura, ku e verdha tregon galaktikat me afer Tokes, ndersa ato me ngjyre vjollce tregojne galaktikat qe ndodhen larg. Harta mbulon 1/2 e qiellit dhe perfaqeson nje pjese te Universit me gjeresi 6 miliard vite drite, 4.5 miliard vite drite te larte dhe 500 milion vite drite te trashe. copyright: skepticizmi *** Science http://ww

Nje nder pyetjet me themelore te fizikes dhe te kozmologjise, eshte se nga ç’ka filloi gjithçka? Nese universi eshte krijuar prej nje shperthimi te quajtur Big-Bang, po vete ky, si u krijua dhe pse? Ky univers, nje teresi lende e perbere prej grimcash materiale te quajtura elementare i formuar me nje kompleksitet kaq te nderlikuar, permban perveç materies grimcore te lendes materiale, edhe nje hapesire gjigande, te perbere prej nje materie te erret, e cila i mbeshtjell keto trupa qiellore. Kjo materie e quajtur e erret nuk emeton apo pasqyron asnje forme rrezatimi elektromagnetik, apo çfaredo rrezatimi tjeter, ne menyre qe te vrojtohet ne menyre te drejtperdrejte. Nderkohe prania e kesaj materie mund te deduktohet nga efektet gravitacionale mbi materien e dukshme. Kjo lende misterioze por ekzistente eshte e panjohur, edhe se ka veti te veçanta, si ate te antigravitacionit, pra ka veti shperhapese, ne kundershtim me gravitacionin. Disa mendojne se ajo perbehet nga neutrino te

Flitet shumë për të, të tjerë e kërkojnë, por askush nuk e di çfarë është. Jo më kot emërtohet “materia e zezë”. Për këtë element kaq të përhapur në Univers dimë se çfarë nuk është dhe mënyrën se si nuk sillet, por askush nuk ka arritur të shohë drejtpërdrejt një grimcë të vetme të tij. Në një studim të kohëve të fundit astrofizikantja Sabin Hosenfelder përmbledh 10 gjëra që duhet të dinë të gjithë për këtë materie. Mund të jetë edhe e zezë, por nuk do të thotë që nuk e shohim. Materia nga e cila jemi bërë ne, planetët dhe galaksitë, të gjitha së bashku zenë vetëm 4.9 % të materies së Universit. Rreth 26% e kozmosit është materie e padukshme dhe nuk e dimë se nga çfarë është e përbërë. Pjesa tjetër 69% e Universit është “energji e errët” për të cilën dimë pak ose aspak. Fakti që materia më e përhapur në univers është e “zezë” nuk do të thotë që është e padukshme për sytë tanë apo pothuaj e gjitha e panjohur. Ajo është e zezë sepse nuk emeton asnjë lloj radiacioni elektromagnetik

Bisedat në përgjithësi, relativiteti i përgjithshëm nuk janë një lloj i fizikës që ofron shumë ushqim për amatorët. Vështirësitë matematikore ishin shumë edhe për vetë Ajnshtajnin në fillim. Ai luftoi me vite për të gjetur ekuacionet që tregonin se si relativiteti i përgjithshëm mund të përshkruante gravitetin, me një sukses të arrirë në vitin 1915. Por disa dekada më vonë, një amator i çuditshëm vu re një pasojë të teorisë së Ajnshtajnit dhe e bindi atë ta shtynte më tej matematikën e tij. Matematika e Ajnshtajnit, pohoi amatori, lë të kuptohet se graviteti mund të shtrembëronte dritën si një lente. Në ditët e sotme gravitete të tilla janë një mjet i vlefshëm që shfrytëzohet nga astronomët për të hetuar kozmosin. Por në vitin 1930, pothuajse askush nuk dinte asgjë për këtë, me përjashtim të një pjatalarësi në restorant të quajtur Rudi W. Mandl. Fizikanët dhe historianët shpesh kanë vënë në dukje se ishte teoria praktike e Mandl e cila bindi dhe vetë Ajnshtanjin për t’i marrë lente

Sistemi i afert yjor i famshem me i aferti me token eshte ai i Alpha Centaurit. E vendosur ne konstelacionin e Centaurus (The Centaur), ne nje distance prej 4.3 vite drite, ky sistem eshte i perbere nga yjet Alpha Centauri A dhe Alpha Centauri B, plus dhe nje yll i xhuxh i zbehte Alpha Centauri C, gjithashtu i njohur dhe si Proksima Centauri. Teleskopi Hapesinor Hubble i NASA / ESA na ka dhene kete pamje mahnitese te ndritshme te Alpha Centaurit A (ne te majte) dhe Alpha Centauri B (ne te djathte). Imazhi eshte marre nga kamera me fushe te gjere dhe kamera planetare 2 (WFPC2). WFPC2 ishte instrumenti me i perdorur i Hubble per 13 vitet e para te jetes se teleskopit hapesinor, duke u zevendesuar ne vitin 2009 nga WFC3 gjate Servisit te 4-tert qe i jane bere nga austronautet. Ky portret i Alpha Centauri eshte prodhuar nga vezhgimet e kryera ne gjatesi vale optike dhe infra te kuqe. Ne krahasim me Diellin, Alpha Centauri A eshte nje lloj ylli i grupit yjor te njohur si G2, dhe pa

Galaktika e madhe s pirale NGC 891 perfshin rreth 100 mije vite-drite dhe eshte shikuar pothuajse saktesisht ne skaje nga perspektiva jone e shikimit. Ne fakt, rreth 30 milion vjet-drite larg ne konstelacionin e Andromedes, NGC 891 duket pak a shume si Rruga e Qumeshtit. Ne shikim te pare, ajo duket e drejte, e holle,ka nje disk galaktike te mundshme dhe nje fryrje qendrore te prere pergjate rajoneve te pluhurit. Por shume e dukshme ne skajet e kesaj galaktike NGC 891 ,jane filamente e pluhurit qe shtrihen qindra vite-drite mbi dhe nen vijen e qendrore. Pluhuri eshte  i mundshem te jete hedhur nga disku nga shperthimet e supernovave apo aktiviteti intensiv i formimit te yjeve. pyright :   Alessandro Falesiedi Perditesimi per here te fundit 12 janar,2017. Tags: GALAKTIKA ,  UNIVERSI

Krateri Ikapati ne Ceres eshte pare siper djathtas ne kete imazh nga anija Dawn e NASA-s. Ikapati ka nje kompleks me maja qendrore dhe thyerje afersisht paralele ne bazen e saj. Krateri, eshte 31 milje (50 kilometra) ne diameter. Nje pamje me afer te kraterit mund ta shihni ne PIA20393. Dawn e mori kete imazh ne 24 tetor, 2016, gjate orbites se saj te dyte te zgjeruar shkencore e njohur edhe si (XMO2), nga nje distance prej rreth 920 milje (1.480 kilometra) mbi siperfaqen e Ceres. Rezoluta e imazhit eshte rreth 460 kembe (140 metra) ne pixel. Nje seri e plote e te te dhenave te Dawn eshte e arkivuar ne http://pds.nasa.gov/ . Misioni Dawn menaxhohet nga JPL per Drejtorine e Shkences te NASA-s ne Uashington. Dawn eshte nje projekt i Programit ”Discovery” te drejtorise se shkences, menaxhuar nga qendra hapesinore Marshall e NASA-s ne Huntsville, Alabama. UCLA eshte pergjegjes per shkencen e pergjithshme te misionit Dawn. Orbital ATK, Inc, ne Dulles, Virxhinia,kane projektuar d

Një nga metodat të cilat kanë zënë hovë në luftimin e smëundjës së kancerit është terapia me anë të qelizave të specializuara imunitare. Shkencëtarët deshirojnë të nxisin këto qeliza imunitare duke i pajisur me receptor artificial. Suksesët e para në hulumtimet klinike mund të japing një përspektivë të re për imunoterapin kundër kancerit ,së paku tek kanceri i gjakut. Në prill të vitit 2012 mjekët në Children’s Hispital në Philadelphia ndërmorrën një provë të fundit për ta shëruar shtatëvjeqarën Emily Ëhitehead. Ata përdorën qeliza imunitare të modifikuara të marrura nga trupi I saj në mënyrë që të përmirësojë gjendjën e saj nga Leukemia limfatike akute (LLA). Kanceri edhe pse më parë i trajtuar me kemoterapi intensive ishte i pamposhtur. Por në fund mjekët jo vetëm se ndaluan kancerin por edhe zhduken te gjitha qelizat tumorale. Suksesi I imunologut amerikan Carl June nga Universiteti i Pennsylvania në Philadelphia që e bëri të njohur ,nuk ishte sukses i rastësishëm. Që

Virusi Ebola është gjini që bën pjesë në familjën e virusëve Filoviridae. Kjo gjini përmban 5 lloje ,këta përfaqësus janë virus me mbështjells dhe ARN të njefishtë. Virusët Ebola shkaktojnë ethet EBOLA. Përveq njeriut infektojnë edhe primatë të tjerë si Gorilla ,Shimpanse dhe shkaktojnë te ta ethe hemorragjike. Këta virus janë shkaktar e Ebola epidemis ne Afrikën Veriore në vitin 2014. Prejardhja: Virusi ka prejardhjën nga pyjet tropikale të Afrikës Qendrore dhe te atyre juglindore të Azisë (me llojin Reston-Ebolavirus). Nga shkencëtarët u zbulua për herë të parë me 1976 në Yambuku , Zaire si dhe në të njejtën kohë u paraqit edhe ne Sudan. Gjinia e këtyre virusëve e mori emrin në bazë të lumit Ebola në Kongo. Ne 55 fshatra perreth këtij lumi u semurën 318 njerëz nga të cilët 280 vdiqën, qka jep të kuptojë se bëhët fjalë për një mortalitet prej 88%. Si përhapet:  Bartja nga amvisi rezervuar (nga i cili do të kishte burimin) ende nuk dihët ,sepse ende nuk është e njohur saktës

C’eshte ulçera? C’ESHTE ULCERA PEPTIKE Semundja ulçeroze peptike ndodh kur nje plage e dhimbshme,zhvillohet ne mukozen e stomakut ose te zorres.Infeksioni me helikobakter pylori,eshte shkaku me i shpeshte i shkaktimit te ulçeres.Perdorimi i shpeshte ose per nje kohe te gjate te medikamenteve ,te quajtura anti fiamatore jo asteroide,mundet gjithashtu te çoje ne ulçere te stomakut.Ulçerat jane shpesh te trajtueshme me sukses ku perdorin antibiotike dhe medikamente qe bllokojne prodhimin e acidit. 1.FJALORI I ULCERES PEPTIKE Antigen—nje substance qe stimulon sistemin imun Antitrupa–pjese te sistemit imun qe luftojne semundjet Bakterie—mikrobe qe shkaktojne semundje te njeriu Duodenum–pjesa e pare e zorres se holle,,,,lidh stomakun me zorren e holle Endoskopi—Nje proçedure ne te cilen mjeku fut nje tub fleksibel,te quajtur endoscope,nepermjet gojes poshte ne ezofak dhe brenda ne stomak dhe duodem.Mjeku mund te shohe nepermjet endoskopit dhe percakton pranine e semundjes. Ez

Shkencetaret nga qendra e kancerit Xhons Hopkins Kimel kane krijuar nje model statistikor qe perputhet me perqindjet e rasteve te kancerit, permes shume lloje indesh, shkaktuar kryesisht nga mutacione te rastesishme qe ndodhin gjate ndarjes se qelizave burimore. Nga perputhja e tyre, dy te tretat e rasteve te kancerit te zhvilluar permes indeve mund te shpjegohen fillimisht si ‘fat i keq’, kur keto mutacione te rastesishme ndodhin ne gjene qe mund te cojne ne zhvillimin e kancerit, nderkohe qe e treta e mbetur varet nga faktoret e mjedisit dhe gjenet e trasheguara. ‘Te gjithe llojet e kancerit jane te shkaktuar nga nje kombinim me fat te keq, mjedisi dhe trashgueshmeria, dhe ne kemi krijuar nje model qe mund te ndihmoje ne percaktimin e sasise se sa shume keto tre faktore mund te ndikojne ne zhvillimin e kancerit,’ tha Bert  Vogelstein. ‘Nesedytetretat e rasteve te kancerit permes indeve shpjegohet nga mutacione te rastesishme te ADN-se qe ndodhin kur qelizat burimore ndahen,

A ka ndonjë që i pëlqen kikirikët këtu? Ne kemi disa lajme shumë të mira për ju: Një studim i ri ka treguar se ngrënia përditë e kikirikëve ul rrezikun për të vdekur nga disa sëmundje tepër të rrezikshme. Në studim, njerëzit që hanin çdo ditë të paktën 10 gram kikirikë ose fruta të thata të tjera kishin 23 përqind më pak shanse për të vdekur nga sëmundje si: sëmundje respiratore, neurodegjenerative, diabeti, gjithashtu kanceri dhe sëmundje kardiovaskulare. Për studimin, kërkuesit përdorën të dhëna të mbledhura nga rreth 120,000 burra dhe gra holandeze që morën pjesë në një studim kohortë i cili nisi më 1986. Në 10 vjet, rreth 18,000 pjesëmarrës vdiqën. Kërkuesit analizuan pyetësorët që ata kishin plotësuar në fillim të studimit, gjithashtu panë edhe riskun individual të secilit prej tyre për të vdekur nga sëmundje të ndryshme. Nuk është e qartë plotësisht si frutat e thata ndihmojnë në uljen e rrezikut për të vdekur, por besohet se kjo vjen për shkak të përmbajtjes së tyre. Ki

Shëndeti seksual është një nga temat më të diskutuara në kohën e fundit. Në veçanti një theks i veçantë i vendoset parandalimit dhe diagnostikimit të hershëm. Një ndër shqetësimet më të mëdha është virusi HIV dhe SIDA. Profesionistët mjekësorë thonë që diagnostikimi i hershëm është çelësi kryesor menaxhues në kontrollimin e HIV-it. Në kohën e sotme ata këshillojnë që çdo person i cili është seksualisht aktiv t’i nënshtrohet testimit për virusin e HIV-it. Kjo metodë shoshitëse do të mundësojë menaxhimin më të mirë si dhe reduktimin e shpërndarjes së virusit. Një zbulim i madh në këtë fushë është pajisja për testimin e HIV-it në shtëpi. Kjo pajisje ka dalë në shitje në Britani nga kompania Biosure në mënyrë elektronike. Është pajisja e parë e miratuar nga ligji që ua mundëson njerëzëve të marrin rezultatet e HIV-it në vetëm 15 minuta në shtëpi. Kjo pajisje premton një saktësi me 99.7% pas tre muajsh nga ekspozimi ndaj virusit të HIV-it. Pajisja funksionon duke zbuluar antitrupat

A  ju duket aroma e ajrit të freskët në formën e një drejtkëndëshi dhe aroma e kafesë në formë flluske? Kur ju hani mish pule a e ‘’ndjeni’’ atë të rrumbullakët? A është gjithmonë muaji shtator i vendosur dy hapa para jush në të majtë? A  ‘’do të thotë ‘’ muaji korrik  ngjyrë blu për ju? A "do të thotë"  shkronja J e verdhë për ju? Kur ju lexoni një libër apo dikush është duke folur, shihni një ylber të madh plot me ngjyra? Nëse të gjitha këto pyetje nuk ju tingëllojnë çuditshëm, kjo do të thotë që ju mund të jeni i prekur nga sinestezia. Sinestezia është një gjendje perceptimi i ndjesive të përziera: një stimul në një modalitet ndijor (p.sh., dëgjimi) në mënyrë të pavullnetshme shkakton një ndjesi /reagim në një tjetër modalitet (p.sh. vision/shikim). Mëngjërashët, gratë dhe njerëzit që kanë predispozitë gjenetike për sinestezi kanë më shumë gjasa për të zhvilluar këtë gjëndje të cuditshme shëndetësore. Disa shkencëtarë besojnë se sinestezia është rezultat i "k